Σε πρόσφατο άρθρο του στην εφημερίδα LiFO («MBA: Ένοχα πτυχία»), ο Γ. Βαρουφάκης προσπαθεί να διερευνήσει μία από τις αιτίες που οδήγησαν στην οικονομική κρίση που μαστίζει όλη σχεδόν την υφήλιο. Κατά τον συντάκτη, η παροχή άχρηστων μεταπτυχιακών τίτλων στον τομέα της Διοίκησης Επιχειρήσεων ακόμα και από εκπαιδευτικά ιδρύματα υψηλοτάτου κύρους (π.χ. Harvard) γέννησε έναν εσμό από ακατάρτιστους και συχνά υπερβολικά φιλόδοξους κατόχους Master που κατ’ ουσίαν δεν είχαν την παραμικρή ιδέα από το αντικείμενο που είχαν σπουδάσει. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ακόμα και τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου (ο συντάκτης προσπερνά, εύλογα, τις περιπτώσεις παροχής εκαιριακών τίτλων από ιδρύματα καιροσκοπικού χαρακτήρα) κατάντησαν φάμπρικες παραγωγής «αποφοίτων με προσόντα».
Επεκτείνοντας τους συλλογισμούς του κου. Βαρουφάκη, μπορούμε να ερμηνεύσουμε τα υψηλά ποσοστά ανεργίας που σημειώνονται σε πολλές χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, βάσει δύο παραμέτρων: α) οι κάτοχοι οποιουδήποτε τίτλου σπουδών ανά ειδικότητα είναι πολύ περισσότεροι από όσους μπορεί να απορροφήσει η αγορά, και β) ένα μεγάλο ποσοστό των πτυχιούχων-διπλωματούχων-διδακτόρων δεν έλαβε το ύψος της μόρφωσης που θα δικαιολογούσε την απορρόφησή του από την αγορά εργασίας. Με πιο απλά λόγια: Οι πτυχιούχοι, με την ευρύτερη έννοια, είναι παράλογα πολλοί και ως επί το πλείστον (με φωτεινές, φυσικά, εξαιρέσεις) ανεπαρκείς. Τι γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις;
Κατ’ αρχάς, ενημερώνουμε καλύτερα τους μαθητές μας. Αντί να διαλαλούμε πόσο κοινωνικά επιτυχημένο θεωρείται να γίνει κανείς δικηγόρος ή γιατρός, θα ήταν χρήσιμο να ξεκαθαρίζουμε στους αυριανούς φοιτητές ότι ο εργασιακός δρόμος σε τέτοιες ειδικότητες είναι στρωμένος με αγκάθια και λάσπες. Σε επόμενο βήμα θα τους πούμε ότι υπάρχουν αμέτρητες άλλες ειδικότητες που διαθέτουν πολύ καλύτερες επαγγελματικές προοπτικές. Το τρίτο βήμα αποτελεί τη μεγαλύτερη τομή: Θέτουμε τα παιδιά προ των ευθυνών τους, αντιμετωπίζοντάς τα ως ανθρώπους έξυπνους, ικανούς να λάβουν τις δικές τους αποφάσεις. Σε αυτό το στάδιο, το παιδί σκέπτεται, υποβοηθούμενο από τους συγγενείς, καθηγητές και συμμαθητές του: «Τι και πού θέλω να σπουδάσω; Γιατί θέλω να σπουδάσω; Ποιο είναι το πρόχειρο σχέδιο που έχω καταστρώσει για τη ζωή μου;»
Κανείς δεν είπε ποτέ ότι η επιλογή σπουδών αποτελεί εύκολη απόφαση, ούτε ότι πρέπει να λαμβάνεται ελαφρά τη καρδία. Αντιθέτως, στις δύσκολες μέρες που βιώνουμε όλοι και όλες μας, η υπευθυνότητα συμπεριλαμβάνεται στις εκ των ουκ άνευ αρετές του υποψηφίου, ο οποίος στο μέλλον, βαστώντας τον τίτλο σπουδών στα χέρια του, θα διεκδικήσει μία θέση εργασίας. Άραγε, θα θέλει να ανήκει στη μεγάλη μάζα των ανυποψίαστων, άνεργων τιτλούχων που δεν πήραν τις σπουδές τους στα σοβαρά; Ρητορικό το ερώτημα.
