Είναι αναμφισβήτητο ότι η κρίση έχει επιφέρει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις σε όλες τις εκφάνσεις του δημοσίου και ιδιωτικού βίου. Ειδικότερα ο τομέας της Παιδείας έχει πληγεί ανεπανόρθωτα, καθώς οι διάφορες κυβερνήσεις επιλέγουν να τον θυσιάσουν στην προσπάθειά τους να περισώσουν την οικονομία της χώρας τους, λησμονώντας ίσως ότι μέσω της εκπαίδευσης και της μόρφωσης μέλλει να έρθει η αναγέννηση των κοινωνιών. Στη γειτονική μας Ιταλία, πάντως, η κατάσταση μοιάζει να χειροτερεύει μέρα με τη μέρα, καθώς παρατηρείται ανησυχητική μείωση των Ιταλών φοιτητών που επιλέγουν να φοιτήσουν σε πανεπιστήμιο της χώρας τους.
Πιο συγκεκριμένα, σε σχέση με μία δεκαετία πριν, σημειώνεται πτώση της τάξεως του 10% στους ντόπιους σπουδαστές της Ιταλίας. Ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη ένας στους τρεις, κατά μέσον όρο, τριαντάχρονους πολίτες τυγχάνουν πτυχιούχοι, στην Ιταλία μόλις ένας στους πέντε έχει καταφέρει το αντίστοιχο. Δίχως αμφιβολία, στα αίτια αυτής της εξέλιξης συγκατελέγεται η κατά 15% περικοπή στον προϋπολογισμό της χώρας για την Παιδεία την τελευταία πενταετία, δηλαδή από το 2008 κι εξής. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους (2012) ο αρμόδιος υπουργός ζήτησε 400 εκατομμύρια για τη στήριξη της Παιδείας, λαμβάνοντας τελικά μόνον 100. Ως εκ τούτου, με τα δημόσια πανεπιστήμια της Ιταλίας (68 στον αριθμό) σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, δεν προκαλεί εντύπωση η μαζική έξοδος των Ιταλών νέων προς την υπόλοιπη Ευρώπη προς αναζήτηση σπουδών με αντίκρυσμα.
Φυσικά, τα ανωτέρω έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην κοινωνική συμπεριφορά των πολιτών. Η φωνή των Ιταλών φοιτητών, που κατέβηκαν στους δρόμους το φθινόπωρο του 2012 απαιτώντας από την κυβέρνηση να μην απαξιώνει τα ιταλικά πανεπιστήμια, αποτελεί σημαντικό τεκμήριο για το πώς προσλαμβάνει η φοιτητιώσα νεολαία την κρίση. Επιπροσθέτως, Ιταλοί ερευνητές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, καθότι η κατάσταση που περιγράφουμε επηρεάζει όχι μόνο την εύρυθμη λειτουργία των πανεπιστημίων (διδασκαλία, διεξαγωγή εξετάσεων κ.λπ), αλλά και το ερευνητικό έργο που θα είχαν αυτά να επιδείξουν αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Μάλιστα, όλο και λιγότεροι Ιταλοί ερευνητές σκέπτονται την ακαδημαϊκή καριέρα σε πανεπιστήμιο της χώρας τους, εξαιτίας της υποχρηματοδότησης των ερευνητικών τους προγραμμάτων.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, τα ιταλικά εκπαιδευτικά ιδρύματα περνούν μία περίοδο έντονης δοκιμασίας. Ωστόσο, η παρούσα πραγματικότητα (η οποία, τονίζουμε, χαρακτηρίζει τις πλείστες χώρες της Γηραιάς Ηπείρου) αποτελεί μία καλή ευκαιρία για τους Έλληνες φοιτητές, ώστε να σκεφτούν τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να επωφεληθούν: Λιγότεροι ντόπιοι φοιτητές στα ιταλικά πανεπιστήμια συνεπάγεται περισσότερες κενές θέσεις, καλύτερες προοπτικές και περισσότερες εναλλακτικές για τους ξένους. Συνεπώς, ο Έλληνας φοιτητής που ξέρει να επιλέγει με υπευθυνότητα τις σπουδές του, μπορεί να έχει κατά νου την Ιταλία, όπου, με βάση τα σημερινά δεδομένα, ενδεχομένως να εκτιμηθούν περισσότερο από ποτέ τα προσόντα του.
