Προ καιρού είχαμε αναφερθεί στις αντιδράσεις διάφορων διεθνών οργανώσεων (Διεθνής Αμνηστία και το «Ευρωπαϊκό Κέντρο για τα Δικαιώματα των Ρομά») σχετικά με την κυβερνητική αντιμετώπιση των Ρομά στην Τσεχία. Όπως είχαμε εκθέσει σε σχετικό άρθρο, η τσεχική κυβέρνηση επεδείκνυε αδιαφορία πάνω στο θέμα της κοινωνικής ενσωμάτωσης των Ρομά. Αρχίζοντας από τον τομέα της Παιδείας, η ύπαρξη και λειτουργία ξεχωριστών σχολείων για τα μέλη της κοινότητας ουσιαστικά οδηγούσε στην αποξένωσή τους, κάτι που δεν έδειχνε να απασχολεί τους κυβερνώντες, που έδιναν απλά την υπόσχεση ότι θα ασχοληθούν με το θέμα μελλοντικά. Φυσικά, το πρόβλημα πέρασε επ’ αόριστον στις... ελληνικές καλένδες.
Στον αντίποδα της προαναφερθείσης, θλιβερής πραγματικότητας, βρίσκουμε τη ρουμανική οργάνωση «Roma Education Fund Romania» («Εκπαιδευτικά κεφάλαια για τους Ρομά της Ρουμανίας»), η οποία τον Δεκέμβριο του προηγούμενου έτους (2012) έβαλε σε εφαρμογή το πρόγραμμα «Educational Support Services for Roma High School Students» («Παροχή στήριξης σε μαθητές της Ρομά κοινότητας»), με αντικειμενικό σκοπό την υποβοήθηση προκαθορισμένου αριθμού Αθίγγανων μαθητών, που φοιτούν σε συγκεκριμένα σχολεία της Ρουμανίας. Μία βασική διαφορά με ό,τι παρατηρείται στην Τσεχία αποτελεί το γεγονός ότι η ρουμανική οργάνωση, με την υποστήριξη της εκεί κυβέρνησης, καταφέρνει να σταθεί αρωγός επί της ουσίας σε έναν μικρό, πλην όμως όχι αμελητέο, αριθμό Αθίγγανων νέων.
Πιο συγκεκριμένα, το πρόγραμμα, διάρκειας 11 μηνών, από τον Δεκέμβριο του 2012 έως τον Οκτώβριο του 2013, προβλέπει τη χορήγηση υποτροφιών σε εκατόν ογδόντα μαθητές (ογδόντα του γυμνασίου και εκατό του λυκείου) που προέρχονται από τη ρομανική κοινότητα, με παράλληλα προσπάθεια για την εξάλειψη των, υπαρκτών δυστυχώς, εις βάρους τους διακρίσεων. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, η οργάνωση έχει διορίσει «μέντορες» (δηλαδή καθοδηγητές) που εγκύπτουν πάνω στα προσωπικά και ακαδημαϊκά θέματα των παιδιών. Με τη βοήθεια των καθοδηγητών τους, οι μαθητές θα μπορέσουν να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους στα σχολικά μαθήματα και ίσως να διεκδικήσουν μία θέση στα ρουμανιά πανεπιστήμια.
Πραγματικά, προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον το πώς η ίδια μειονοτική ομάδα (εν προκειμένω των Ρομά) σε κάποιες χώρες δεν απολαμβάνει κανενός δικαιώματος, ενώ σε άλλες καταφέρνει να ευαισθητοποιήσει τουλάχιστον οργανώσεις και κράτος για να αναβαθμίσει την παρουσία της στη δημόσια ζωή. Εδώ θα πρέπει να εξάρουμε την ιδιωτική πρωτοβουλία, που διοχετεύεται στη μέριμνα των αδυνάτων, αλλά και το κράτος, που δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη των σχετικών πρωτοβουλιών. Με έναν δρόμο σαφώς μακρύ και δύσβατο μπροστά της, η οργάνωση Roma Education Fund Romania» ενδεχομένως έχει να φοβάται λιγότερα, ακριβώς επειδή δραστηριοποιείται στη συνειδητοποιημένη Ρουμανία και όχι, ας πούμε, στην αδιάφορη Τσεχία.