Τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναπτύξει ένα σχέδιο για τη θεραπεία των εκπαιδευτικών νόσων που μαστίζουν τα κράτη-μέλη της, κάθε χώρα ξεχωριστά προσπαθεί να διευθετήσει τα του οίκου της. Νέοι νόμοι κατατίθενται διαρκώς (θυμηθείτε τον νόμο της Διαμαντοπούλου, στα καθ’ ημάς), με σκοπό τη βελτίωση της προσφερόμενης παιδείας, στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης που συνεχίζει να πονοκεφαλιάζει τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Ήδη, χώρες όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία έχουν αρχίσει να δρομολογούν ριζικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα της εκπαίδευσης. Από την άλλη, στην Τσεχία, οι προτάσεις του αρμόδιου υπουργείου για αλλαγές την παιδεία έχουν ξεσηκώσει κύμα διαμαρτυριών και κινητοποιήσεων από φοιτητές και ακαδημαϊκούς.
Συνοπτικά, οι προτάσεις της κυβέρνησης αφορούν στη χρηματοδότηση του εκπαιδευτικού συστήματος και στη διοίκηση των πανεπιστημίων. Ειδικότερα, προτείνεται η μείωση της κρατικής επιχορήγησης στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ενώ προβλέπεται επίσης ο περιορισμός της εξουσίας των καθηγητών και των φοιτητών στα πανεπιστήμια. Περαιτέρω, η κυβέρνηση σκέπτεται και την επιβολή διδάκτρων στους φοιτητές.
Παρόλα αυτά, οι τελευταίοι δεν είναι μόνοι τους σε αυτόν τον αγώνα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση Φοιτητών (European Students Union, EUS) εξέφρασε την αλληλεγγύη της στους Τσέχους συναδέλφους της, οι οποίοι, τη αρωγή των συμπατριωτών τους εκπαιδευτικών, τονίζουν ότι οι προτάσεις της κυβέρνησης δεν θα καταφέρουν τίποτα περισσότερο από το να πλήξουν την ίδια την παιδεία, καθιστώντας την απρόσιτη για πολλούς ανθρώπους, που μέχρι τώρα επωφελούνταν από τον δημόσιο / δωρεάν χαρακτήρα της.
Οι εξελίξεις στην Τσεχία προσφέρουν άφθονο υλικό για συγκρίσεις σε όλη την Ευρώπη. Πιο συγκεκριμένα, αυτό, λοιπόν, που δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς είναι ότι, σε όλο και περισσότερες χώρες της Γηραιάς Ηπείρου, η παιδεία καθίσταται προβληματική. Οι περικοπές στη χρηματοδότηση των ιδρυμάτων, ο περιορισμός του ρόλου των καθηγητών και των φοιτητών στα πανεπιστήμια και η συγχώνευση σχολείων που συνοδεύεται συχνά από απολύσεις εκπαιδευτικών δεν αποτελούν φαινόμενα που συναντώνται μόνο στην Τσεχία, αλλά σε πολλές χώρες της ΕΕ, από την ανατολή μέχρι τη δύση. Κύρια και πρώτη αιτία γι’ αυτήν την κατάσταση είναι η οικονομική κρίση.
Θα χρειαστεί πολλή δουλειά και υπομονή μέχρι η Ευρώπη να ορθοποδήσει. Αν μη τι άλλο, δεν είναι όλα στενάχωρα σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα. Αν η Τσεχία νοσεί, στη Ρουμανία έγιναν δύο σημαντικά βήματα για την αποδοχή των γλωσσικών μειονοτήτων της στην εκπαίδευση: Το πρώτο είναι η ανακοίνωση της ίδρυσης του πρώτου ουγγαρόφωνου ιατρικού τμήματος στην Τρανσυλβανία, για την εξυπηρέτηση της ουγγρικής μειονότητας. Το δεύτερο αφορά στην ίδρυση του πρώτου σχολείου για Ρομά (Αθίγγανους). Και τα δύο μέτρα έτυχαν θερμής υποδοχής από τους εκπροσώπους και των δύο μειονοτικών ομάδων. Απ’ ό,τι φαίνεται, λοιπόν, η Ευρώπη αντέχει ακόμα.
