Μία ενδιαφέρουσα εξέλιξη που λαμβάνει χώρα στην Ιταλία, και η οποία αφορά αλλά και συμφέρει τους Έλληνες υποψηφίους και φοιτητές, αποτελεί η αγγλοποίηση των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών. Πιο συγκεκριμένα, επτά πανεπιστήμια, έξι κρατικά (δύο στη Ρώμη και από ένα στην Παβία, τη Νάπολη, το Μπάρι και το Μιλάνο) και ένα ιδιωτικό (“Vita Salute San Raffaele”, στο Μιλάνο), προσφέρουν «διεθνή», δηλαδή αγγλόφωνα, προγράμματα στην Ιατρική, ενώ η παγκοσμίου φήμης Πολυτεχνική Σχολή του Μιλάνου ανακοίνωσε ότι από το 2014 όλα της τα πτυχιακά προγράμματα, και κάποια μεταπτυχιακά, θα γίνονται αποκλειστικά στην αγγλική γλώσσα. Παράλληλα, σε άλλες ειδικότητες, όπως είναι οι οικονομικές σπουδές, η διδασκαλία στα αγγλικά έχει ήδη εισαχθεί από διάφορα Ιδρύματα εδώ και κάποια χρόνια.
Οπωσδήποτε, μία τέτοιου είδους εξέλιξη πρέπει να τη δούμε μέσα από το πρίσμα της Παγκοσμιοποίησης, η οποία με τη σειρά της ευαγγελίζεται τη διεθνοποίηση των Αγορών και τη μαζικοποίηση της Παιδείας, επιδιώξεις που θα χρειάζονταν, βέβαια, την αναγωγή συγκεκριμένων γλωσσών σε εργαλεία οικουμενικής επικοινωνίας. Τον ρόλο της «κοινής γλώσσας των Σπουδών και των Αγορών» αναλαμβάνει, απ’ ό,τι διαφαίνεται, να παίξει η αγγλική γλώσσα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εκείνα τα πανεπιστημιακά Ιδρύματα που προσπαθούν, μέσα σε ένα μοντέρνο καπιταλιστικό περιβάλλον, να γίνουν ανταγωνιστικά και άρα δελεαστικά για τους ξένους φοιτητές, δεν διστάζουν να εισαγάγουν την «παγκόσμια γλώσσα» σε αρκετά από τα προγράμματά τους –στην περίπτωση του Μιλάνου, σε όλα τα προγράμματα.
Μέσα στη νέα προσέγγιση των εκπαιδευτικών πραγμάτων, δεν λείπουν και οι φωνές που εκφράζουν τη διαμαρτυρία, ακόμα και τη δυσαρέσκειά τους. Ερευνητές και καθηγητές στην Ιταλία τονίζουν ότι η αγγλοποίηση της ανώτατης Παιδείας βλάπτει την κουλτούρα και τη γενικότερη πολιτιστική ταυτότητα της χώρας τους, προειδοποιώντας ότι η Παγκοσμιοποίηση απειλεί να ισοπεδώσει πολιτισμικά τους λαούς της γης. Ως αντίλογος προβάλλεται από εκπροσώπους των εκεί Ιδρυμάτων ότι η διεθνοποίηση των πανεπιστημιακών προγραμμάτων στην πραγματικότητα φέρνει πιο κοντά τους φοιτητές των διάφορων χωρών, ευνοώντας την σε παγκόσμιο κλίμακα επικοινωνία τους. Άλλωστε, υπογραμμίζουν οι ίδιοι, περισσότεροι μορφωμένοι φοιτητές συνεπάγεται και μεγαλύτερη ανάπτυξη, άρα πολλαπλά οφέλη για τα Πανεπιστήμια, την οικονομία και την κοινωνία, εν γένει. Διευκρινίζουν, μάλιστα, ότι η πεισματική προσήλωση στην ιταλική γλώσσα από κάποιους, τη χρονική στιγμή που όλος ο κόσμος ενθαρρύνει την αγγλοποίηση της εκπαίδευσης και της έρευνας, θα είχε ως αποτέλεσμα την αποξένωση της χώρας τους.
Ωστόσο, πέρα από τους φιλοσοφικούς στοχασμούς, που προσπαθούν να ερμηνεύσουν τις εκπαιδευτικές πρακτικές, και τις υπαρξιακές ανησυχίες, καρπός του (εύλογου, πολλάκις) άγχους των τοπικών πνευματικών ανθρώπων για την τύχη της πνευματικής κληρονομιάς της χώρας τους, το σημαντικό, εν τέλει, είναι να εξετάσουμε πώς μπορούν να ωφεληθούν οι Έλληνες φοιτητές από τη νέα κατάσταση που δημιουργείται. Μία πρώτη εκτίμηση δείχνει ότι οι Έλληνες υποψήφιοι αναμφισβήτητα ευνοούνται από την ανωτέρω εξέλιξη, αφού πλέον θα εισάγονται ευκολότερα στις κατά τόπους διάσημες ιταλικές Σχολές, που άλλοτε απαιτούσαν την καλή γνώση της ιταλικής γλώσσας από τους σπουδαστές τους. Και για να το πούμε με απλά λόγια, ο δρόμος για την ιταλική Παιδεία μέλλει να γίνει πιο ανοικτός από ποτέ.
